Oorsprong van de naam "Ladage"

Rotterdam

De mannelijke lijn naar boven van de familie Ladage begint in de omgeving Rotterdam. Ook nu nog zijn er in de regio Rotterdam opvallend veel Ladage's te vinden. De frietketen Bram Ladage is bekend in Rotterdam, maar heeft ook een vestiging op Hoog Catherijne in Utrecht. Of deze Bram familie is heb ik nog niet uitgezocht.

In ieder geval werd mijn vader geboren in Rotterdam, diens vader eveneens, evenals de 5 generaties daarvoor. Ook de generatie daarvoor, Paulus Ladage, werd geboren in Rotterdam in 1743. Diens vader, Josua Ladage, is de eerste in de mannelijke lijn naar boven die in 1712 niet in Rotterdam geboren werd, maar in Brielle. Diens vader was Paulus Ladage, geboren in 1683 in Den Haag.

Sedan en de Hugenoten

De voorouders van de in Den Haag geboren Paulus Ladage kwamen uit Frankrijk, Sedan om precies te zijn. Pierre (Pieter) Ladage werd geboren in 1658 te Sedan, en was de vader van Paulus Ladage geboren te Den Haag. Deze Pierre was protestants, evenals zijn voorouders en zijn nakomelingen. Zover ik heb kunnen achterhalen zijn alle voorouders van de mannelijke Ladage lijn protestants.

De combinatie van protestants en verhuizen van Sedan naar Nederland rond het jaar 1680 is interessant. In die tijd was Sedan namelijk een protestants bolwerk, in het verder strikt katholieke Frankrijk. Die protestanten werden Hugenoten genoemd. De koning van Frankrijk, Lodewijk XIV, herriep in 1685 het Edict van Nantes. Dat edict was juist in het leven geroepen om de protestanten te beschermen; het gaf hen het recht hun geloof in vrijheid te belijden. Maar vanaf 1685 werd het Edict van Nantes vervangen door het Edict van Fontainebleau, wat het protestantisme verklaarde tot een strafbaar feit. De Hugenoten riskeerden vervolging en confiscatie van hun bezit. Hierdoor kwam een grote emigratiestroom op gang; de Hugenoten vluchtten naar het buitenland en ook naar Nederland. Dat maakt het aannemelijk dat de Hugenoot Pierre Ladage vluchtte naar Nederland.

Maar er is nog een bron die dat bevestigd. In 'A. van Zoest, 'Genealogie van een familie Ladage', (1993)' is het volgende te lezen;
In de familie-kring van S/Zoest te Hellevoetsluis ging het verhaal dat de Ladage's van Hugenoten-afstamming waren; dit zal mogelijk op overlevering en verder op de Franse klank van de naam gebaseerd zijn geweest.
en
verder is er de overlevering vanuit de familie van S/Zoest dat:" de oudste voorvader Ladage als kind (zonder ouders) gevlucht zou zijn (uit ...?), een familie zou hem opgenomen en opgevoed hebben"; bekend is dat dergelijke overleveringen in de regel een kern van waarheid bevatten (welke?);
Dat alles maakt het zeer aannemelijk dat Pierre (Pieter) Ladage een Hugenoot was en vluchtte naar Nederland nadat het Edict van Nantes in 1685 herroepen werd.

La Dague

Ook de voorouders van deze Pierre Ladage woonden in Sedan. Echter werd Pierre geboren als Pierre La Dague, maar heeft met zijn vlucht naar Nederland ook een andere achternaam aangenomen; Ladage. Destijds kon je je achternaam veranderen wanneer je wilde. Pas in 1811 stelde keizer Napoleon Bonaparte iedere burger verplicht om een vaste achternaam te kiezen. Ladage komt dus van het Franse La Dague. Het Franse woord La Dague kan diverse betekenissen hebben; dolk‚ schaafmes‚ eerste gewei (van een hert) of een slagtand van een wild zwijn. De laatste twee betekenissen worden in de jacht gebruikt, en dat zou weer zijn oorsprong kunnen hebben van een verre voorouder die heer van de jacht was (waarover later meer). De preciese oorsprong van de naam blijft echter gissen. Misschien komt het wel gewoon van de rivier "La Dague", die uitkomt in de Rhone onder Valence.

Omdat de achternaam destijds niet vast lag, er vaak spelfouten werden gemaakt bij het noteren van achternamen en de dienst doende priester de juiste schrijfwijze niet altijd als topprioriteit zag, zijn er veel verschillende schrijfwijzen van de achternaam La Dague. Zo komen afwijkende schrijfwijzen zoals Ladague, de Ladake, Landaag, Landaagh, De La Dague, De La Ladagne, De La Ladague en Landa voor. In deze stamboom van de familie Landa is te zien dat deze familie dezelfde voorouders hebben als de La Dague tak. Maar nakomelingen van "La Dague" gebruiken veelvuldig afwijkende achternamen, zoals Landa.

Sedan voor 1523

Zoals gezegd woonden ook de vooruders van Pierre Ladage in Sedan. Bij de vlucht van de Hugenoten zijn diverse doopboeken uit de protestantse kerk meegenomen en opgenomen in het archief van de Waalse Hervormde Gemeente (Waalse Kerk). In deze "Waalse Affiches" zijn veel vooruders van de La Dague tak terug te vinden. In dit archief is de oudste vermelding die van het huwelijk van Pierre La Dague op 04-09-1583 met Marie Loyson te Sedan. Dat is tevens de oudste vermelding die ik zelf terug heb kunnen vinden.

Bijna alle informatie die terug te vinden is gaat ongeveer tot het jaar 1550. Daar is een goede reden voor. In Frankrijk verplichtte de verordening van Villers-Cotterêts in 1539 de katholieke kerk om in elke parochie een in het Frans geschreven doop- en begraafregister bij te houden. De protestantse kerk volgde niet veel later. Dit betekent overigens niet dat men geen oudere akten kan vinden, omdat sommige kerken die registratie wel al bijhielden. Het oudste register dat tot op heden bewaard is gebleven is dat van Givry, waarin o.a. dopen, huwelijken en begrafenissen tussen 1303 en 1357 worden vermeld.

Sedan in 1438

Maar diverse stambomen van deze La Dague tak die online te vinden zijn gaan verder terug, tot aan Nicolaus La Dague geboren in 1438 en diens zoon Steeve La Dague, geboren in 1463 te Sedan. Deze informatie heb ik zelf niet kunnen vinden, maar zijn afkomstig van stamboomonderzoek in 2003 van een zekere meneer Ladage. Het is dan ook aannemelijk dat deze informatie wel klopt. Maar dit stamboomonderzoek gaat dus niet verder dan 1438.

In 1438 was het adeldom Sedan net aangekocht door Evrard de la Marck. Evrard was landheer van Rhénanie en eigenaar van het kasteel van Bouillon, en kocht Sedan in mei 1424 van Louis de Braquemont. De landheer begint een kasteel te bouwen rondom de oude kloosterkerk en schroomt niet de geestelijken die er wonen te verbannen. Zijn zoon Jean versterkt het kasteel al snel met 1 km aan vestingmuren: het begin van een enorm bouwwerk. Het wordt in de loop der eeuwen steeds verder uitgebreid en met een oppervlakte van meer dan 35.000 m² is dit nu het grootste middeleeuwse kasteel van Europa.

Tour Lacassagne

Bij het zoeken naar voorouders La Daque stuitte ik toevallig op dit archeologisch onderzoek naar de historie van een oud kasteeltje genaamd "Tour Lacassagne" in Boé tussen Bordeaux en Toulouse. In dit onderzoek komt de naam La Daque veelvuldig voor. François of Jean De La Dague was getrouwd met Marguerite de Fources (van adel) in 1515 en kregen een zoon Jacques de la Dague. Die Jacques de la Daque telde de eigendommen van Henri de La Dague (Henri was zijn zoon), waartoe o.a. dit adellijke huis behoorde. Jacques was in ieder geval 'seigneur de La Cassaigne'; heer van Lacassagne. Bij een 'hulde aan de koning' in 1491 en 1498 staat genoteerd dat Bertrand de Fourcès eigendom was van deze heerlijkheid, dus deze familie La Daque was aangetrouwd. Of er een link is van de Ladage lijn naar deze adelijke La Daque lijn? Wie zal het zeggen...

Bronnen

Bron	Toelichting
CBG	Interessant is vooral "A. van Zoest. Genealogie van een familie Ladage. Oostvoorne, 1993".
Filae	Lijkt erg veel informatie over de Ladage familie te bevatten.
Stamboomonderzoek the Dague Family	Dit onderzoek richt zich op de Amerikaanse tak van de "Dague" familie, en lijkt niet direct een relatie te hebben met de Franste tak uit Sedan.
Archives departementale des Ardennes	In dit streekarchief kun je o.a. doopregisters van Sedan vinden. Echter, het oudste register is uit 1603; "Registre de la paroisse protestante de Sedan" en bevat informatie over huwelijken en dopen in 1603.
Family search	Op deze WIKI pagina is een mooi overzichte te vinden van beschikbare Franse archieven. In deze archieven kun je de doop en huwelijken van een aantal voorouders terugvinden.